Жақында біз халық арасында «Қоян құлақтары» деп аталатын өсімдік туралы жазған болатынбыз, ал бүгін біз «Түлкі құйрығы» деген ерекше атауы бар өсімдік туралы сөйлесетін боламыз. Оны «жалған махаббат гүлі», «әтеш», «бархатник» деп те атайды. Бұл керемет өсімдіктің ғылыми атауы – құйрықты амарант. Толығырақ…
Құйрықты амарант (лат. Amaranthus caudatus) – Амарант (Amaranthaceae) тұқымдасының, Амарант (Amaranthus) туысының бір түрі. Биіктігі 100-130 см тік, тармақталған, қалыңдатылған қызыл немесе жасыл сабағы бар бір жылдық өсімдік. Жапырақтары кең жұмыртқа тәрізді, ұзартылған, түбінде тарылған. Гүлшоғыры - күрделі тармақталған шоқша, ұзындығы 30-60 см, қызыл немесе сары-жасыл түсті шашақ тәрізді салбыраған. Өсімдіктің жоғарғы жағында пайда болған гүлшоғырлар біртіндеп өсіп, салбырап, төмен қарай ілінеді; гүлшоғырлардың ұзындығы 80 см-ге дейін жетуі мүмкін. Құйрықты амаранттың гүлденуін шілденің ортасынан қазанға дейін байқауға болады. Тұқымдар дөңгелек, бозғылт қызғылт, қабықшалы. Ол Орталық және Оңтүстік Америкада жабайы түрде кездеседі.
Тартымды көрініс құйрықты амаранттың жалғыз артықшылығы емес. Амаранттың тағамдық құндылығы инктер мен майялар кезінде белгілі болған, оны "Инктер дәні"деп бекер айтпаған. Амарант құрамында көптеген қоректік заттар мен дәрумендер бар. Пісіруге арналған ұн өсімдіктің тұқымынан жасалады, ал жапырақтары салаттарда қолданылады.
Амарант фармацевтика және косметика салаларында кеңінен қолданылады. Ол, атап айтқанда, сыртқы қолдану үшін, безеулерге, төсек жараларына және жазылуы қиын жараларға арналған жақпа ингредиенттердің бірі ретінде қолданылады. Амарант майы да танымал, ол көптеген ауруларды емдеуде қолданылады және қатерлі ісіктен қорғайды.
Біздің ботаникалық бақшамызда құйрықты амарантты «Шөптер мен гүлдер бағы» учаскесінде көруге болады, куратор Самойлова В.А. Бұл жерде амаранттың тағы бір түрі өседі – Amaranthus cruentus.
