Біздің оқырмандар арасында Гарри Поттердің жанкүйерлері бар ма? Сіз барлық сиқыршылардың осы бір сиқырлы таяқшаның артынан аңдығаны туралы естетіңізде шығар. Таяқтың ұзындығы 15 дюймді (шамамен 38 см) құрады ол ақжелкеннен жасалған! Бүгін біз сіздерге Бас ботаникалық бақта өсетін осы нағыз сиқырлы ағаш туралы айтып береміз. Өйткені, ең маңызды ғажайыптар мерекесіне тура бір ай қалды, демек, айналаның бәрі сиқырға толы! Толығырақ…
Қара ақжелкен (Sambucus nigra L.) — Adoxaceae тұқымдасының жапырақты бұта, Sambucus L тұқымдасы. Ботаникалық баққа Югославиядан (Загреб) 1948 жылы тұқым әкелген. Ол бұта түрінде өседі, 10 жылда биіктігі 2 м жетеді. Ол өте тығыз өседі, кейде тоғайлар түзеді. Ақжелкен жеуге жарамды, жібекті бояу үшін және тағамдық бояу ретінде қолданылады.
Гарри Поттер кітаптарының авторы Дж.К.Роулинг сиқырлы таяқша жасау үшін ақжелкенді кездейсоқ таңдамаған. Халық әрқашан қара ақжелкінді зұлым әруақты қуу, қарғыс, сиқыр және көріпкелдікпен байланыстырған. Ақжелкеннің ішінде бақсылар мен әруақтар өмір сүреді деген сенім болған. Гректер мен римдіктер оны емдік мақсатта өсірді және оны үйлерді күзететін қасиетті өсімдік деп санайды. Заманауи зерттеулер көрсеткендей, қара ақжелкенге негізделген дәрумендер қабынуды жеңілдетеді, денеден артық сұйықтықты кетіреді, жүйке жүйесін тыныштандырады, дезинфекциялық қасиеттерге ие және иммундық жүйені нығайтады. Дәрі ретінде өсімдіктің барлық дерлік бөліктері қолданылады: гүлдер, жидектер, жапырақтар, қабығы, тамыры және бұтақтары.
Кейбір елдерде қара ақжелкенің жидектерінен джем, желе, компоттар жасалады. Ақжелке гүлінің шәрбаты кәмпиттер, салқын және ыстық сусындар өндірісінде қолданылады. Данияда ертеде Г.Х.Андерсонның «Ақжелінің анасы» ертегісінде сипатталған ақжелкен гүлдерінен емдік қасиеті бар шай сусыны дайындалған.
