17 қарашада генофондты қорғау және жеміс өсімдіктерін интродукциялау зертханасының қызметкерлері Академик А.Д.Жанғалиев өз жұмыстарының тұсаукесері мен сидрден дәм татты. Әріптестер мен қонақтарға алманың 5 түрлі сортынан жасалған бұл сусынның алты түрі ұсынылды. Толығырақ…
Өндірісте бас ботаникалық бақтың коллекциялық алаңында өсірілген жемістер қолданылды, онда жабайы Сиверс алма ағаштарының таза гендік қоры жиналған. Ботаникалық бақтағы жеміс өсімдіктерінің коллекциясы 6 гектар аумақты алып жатыр. Табиғи популяциядан Сиверс алма ағашының 143 формасы таңдалып, Сиверс алма ағашының 27 сорты-клондары патенттелген. Бұл ағаштардан жыл сайын алма жиналады, одан сидр мен шырындар жасалады.
Дәмді таңдаушылар өнімнің дәмін, түсін, сапасын, ең алдымен табиғилығы мен алманың жарқын хош иісін жоғары бағалады.
«Бүгін Мұқанова Гауһар Сисенбекқызы жетекшілік ететін генофондты қорғау және жеміс-жидек өсімдіктерін интродукциялау зертханасы өз жұмысын таныстыруда. Далалық, экспедициялық жұмыстармен қатар жұмыстың биохимиялық бөлігі және Сиверс алма ағашының сорт-клондарынан шырындар мен сидр алу бар. Әрине, осы жеміс өсімдіктерінің коллекциялық қорын жасаған зертхананың негізін қалаушы Аймақ Жанғалиұлын еске алғым келеді. Мен бұл зертхананы мақтан тұтамын, олар өте саналы және жұмысқа қабілетті», - деді Ботаника және фитоинтродукция институты РМК бас директоры Г.Т.Ситпаева.
Дегустация қонақтары – кәсіпкерлер, Almaty city cider иелері Александр Томас, жұбайы Айжанмен бірге Қазақстанда Нормандия, Ұлыбритания, Астурия және Испания сияқты сидр өндіретін аймақ болуға толық құқылы деп санайды. Олар әсіресе Қазақстанға халықаралық экспедиция кезінде экспортталатын Сиверс алма клондарының Вашингтон штатында өндірілген сидріне ұқсайтын патенттелген «Ася» клон-сортының сидрін ерекше атап өтті. «Сіздің институтта сидр өндіру жөніндегі бастамаңыз халықтың осы сусынға және елге деген қызығушылығын арттыру үшін өте маңызды. Сондықтан үлкен табыс тілеймін. Барлық күш-жігер текке кетпейді және сіздің арқаңызда Қазақстан сидрді үлкен көлемде шығара бастайды деп сенемін», - деді Александр Томас.
Еске сала кетейік, Қазақстанның оңтүстік-шығысында Сиверс алма ағашы өсетін жер. Биология ғылымдарының докторы А.Жанғалиев пен басқа елдер ғалымдарының бірлескен жұмысының арқасында жабайы Сиверс алма ағашы мәдени алма сорттарының көпшілігінің бастаушысы екені ресми түрде расталды. Сиверс алма ағашының сорттары-клондары жоғары дәруменді шырындарды, пектиндерді және консервілердің әртүрлі түрлерін алу үшін тамаша шикізат болып табылады. Зертхананың негізін қалаушы Аймақ Жанғалиұлы сидр өндіру технологиясын жасап, 1985 жылы бұл сусын өндіріліп, сатылды. Бірақ содан кейін өндіріс жабылды. Қазіргі таңда зертхана қызметкерлері ұстазының жұмысын жалғастырып, сидр өндірісін жолға қоюды армандайды. Сонымен қатар, көптеген Еуропа елдерінде және Америка Құрама Штаттарында тамаша сидр бүкіл әлемге таралған біздің Сиверс алма клонынан жасалған.
