Көктемнің келуімен дала мен тауда қызғалдақтар гүлдей бастайды. Қазір Түркістан облысында төтенше жағдай қалыптасып, оқиға куәгерлері табиғатта осы гүлдерге ойланбай қарау фактілерін түсіріп алған. Толығырақ…
Бірақ бұл өте әдемі ғана емес, сонымен қатар нәзік өсімдік. Бұл Жайық пен Еділ өзендерінің сағасынан шыққан қызғалдақтар барлық дерлік мәдени түрлердің, соның ішінде әйгілі голланд қызғалдақтарының ата-бабаларына айналды. Бірақ, мәдени қызғалдақтардан айырмашылығы, жабайы қызғалдақ пиязбен емес, тек тұқыммен тарайды. Бұл әдемі гүлдер қазіргі Қазақстанның аумағында 10 миллионнан астам жыл бұрын пайда болған. Дүние жүзінде қызғалдақтың 3000-нан астам түрі бар. Ал олардың көпшілігі қазақ гүлінің «ұрпағы». Қызғалдақтар – табиғатымыздың нағыз қазынасы, мақтанышы және сәні! Жалпы біз жабайы қызғалдақтың 35 түрін өсіреміз және өкінішке орай, оның тең жартысы сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген, оның 18-і Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген. Жойылып кету қаупі төніп тұрған Грейг Қызғалдағы (Tulipa greigii Regel), ол «қызғалдақтар патшасы» деп аталады, өйткені ол қазіргі заманғы 300 сорттың бастаушысы, Регель Қызғалдағы (Tulipa regelii) - Қазақстандағы ең сирек және ерекше қызғалдақ, Альберт Қызғалдағы (Tulipa alberti), Зинаида Қызғалдағы (Tulipa zenaidae), Колпаковский қызғалдағы (Tulipa kolpakowskiana) және басқа да бірегей қызғалдақ түрлері.
Әдемі фотосуреттер түсіру, гүл шоғын жинау немесе жай ғана көңіл көтеру үшін адамдар қызғалдақ тереді, бұл шамдардың өлуіне әкеледі, халықтың табиғи регенерациясы бұзылады және бұл өсімдіктердің мекендейтін ортасы азаяды. Бұл қызғалдақтардың пиязбен емес, тұқыммен көбейетін жабайы өсетін түрі, сондықтан әрбір жұлынған қызғалдақ мәңгілікке жоғалады. Алғаш рет қызғалдақ көшеті 10-12 жаста ғана гүлдей бастайды. Жабайы қызғалдақты теру арқылы сіз тек бір гүлді ғана емес, осы гүлдің тұқымынан өсетін қызғалдақтарды да жойып жіберетініңізді есте ұстауға шақырамыз.
Қазақстанның Қызыл кітабына енген өсімдіктерді жойғаны үшін қылмыстық жауапкершілік қарастырылғанын естеріңізге саламыз. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 339-бабында пайдалануға тыйым салынған сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген өсімдік түрлерімен заңсыз айналысқаны, сондай-ақ заңсыз сатып алғаны, сақтағаны, өткізгені, әкелгені, әкеткені немесе жойғаны үшін жаза көзделген. Ол үшін 3 000 АЕК (9 189 000 теңге) мөлшерінде айыппұл салу қаупі төнеді, не құқық бұзушы сол мөлшерде түзеу жұмыстарына, не 800 сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бас бостандығын үш жылға шектеуге жазаланады, не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға және мүлкiн тәркiлеу жазаланады.
