Алатау бәйшешегі

09 марта 2022,

Ботаникалық бақтағы Альпинарийдің коллекциясы қысқы ұйқыдан кейін оянады, мұнда көктемгі наурызгүлдердің алғашқы өскіндері пайда болады. Толығырақ…

Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген өсімдік - Алатау бәйшешегі гүлдей бастады. Тұқымның облысымыздағы жалғыз өкілі. Алатау бәйшешегі жергілікті болып табылады, яғни ол тек Қазақстанда және Орталық Азияның кейбір бөліктерінде өседі және жабайы табиғатта әлемнің ешбір жерінде кездеспейді.
Алатау бәйшешегі немесе Алатау запрангүлі (лат. Crocus alatavicus) — пияз текті, көпжылдық өсімдік, запрангүл тұқымдасының бір түрі, (Crocus) қарақұйрық тұқымдасы  (Iridaceae). Бәйшешек (крокус) атауы гректің «croque» сөзінен шыққан, ол «жіп» дегенді білдіреді және өсімдікке ежелгі дәуірден дәмдеуіш ретінде қолданылған аналық безінің ұзын бағандарының жіп тәрізді пішініне байланысты берілген. Ал запрангүл (шафран) атауы арабтың «заферан» (сары) сөзінен шыққан.
Алатау бәйшешегі дәмдеуіш ретінде пайдаланылмайды, өйткені оның гүлдерінің стигмаларында сары бояғыш бар, бірақ оның хош иісі бар егістік запрангүл (Crocus sativus L.) сияқты ұшпа зат жоқ. Сондықтан Алатау запрангүлі құрғақ стигмалары тамақ өнімдеріне дәм беру үшін емес, бояуды алмастырғыш ретінде ғана қызмет етеді. Жапырақтарында аскорбин қышқылы (С витамині) бар. Өзінің сәндік әсерімен, ерте гүлденуімен және өсірудің қарапайымдылығымен құнды. Алатау бәйшешегінен басқа, ботаникалық бақтағы Альпинарий алаңында Алтайдың гимноспермі гүлдеп, лапыз, құртқашаш, қызғалдақ өскіндері шықты. Жаңалықтарды бақылаңыз, біз міндетті түрде көктемгі гүлдердің сұлулығын көрсетеміз. Ал Қызыл кітапқа енген өсімдіктердің гүлдену кезеңі ботаникалық бақта ғана емес, табиғатта да басталып кеткендіктен, гүлдерге жақсы күтім жасауды және осы өсімдіктерді жойғаны үшін қылмыстық жауапкершілікті есте сақтауыңызды тағы бір мәрте сұраймыз.
  
 

Жіберілімге жазылыңыз