Ботаникалық бақ арқылы серуендеп отырып, Альпинарий коллекциясында сфералық ақ бастары бар үлкен жуастар қалай көтерілетінін көруге болады. Бұл Қызыл кітапқа енген сирек өсімдік - Піскем жуасы. Толығырақ…
Өсімдікті учаскесінің кураторлары Съедина И.А. және Отрадных И.Г. 2017 жылы Ақсу өзенінің жайылмасынан, Талас Алатауы жотасынан, Түлкібас ауданынан әкелінген болатын. Бұл ерекше пияз басты пияздың да, отбасылық пияздың да көптеген сорттарының атасы болып табылады деп саналады. Піскем жуасына алғашқы ғылыми сипаттамасы орыс ғалымы, биолог және картограф Алексей Павлович Федченконың жазбаларында кездеседі. Пияздың ерекше атауы оның Оңтүстік Қазақстан жерінде ағып жатқан Піскем өзенінің маңынан табылғандығына байланысты. Табиғатта бұл түр эндемик болып табылады, ол Қазақстанның Тянь-Шань тауларының батыс жағында ғана өседі.
Піскем жуасы (лат. Allium pskemense) - пияз тұқымдасының (Alliaceae) пияз (Allium) тұқымдасының бір түрі, көп жылдық шөптесін өсімдік. Өсімдіктің сабағы ісінген, қуыс, қабырғалары қалың, бірақ нәзік болып табылады. Жапырақтары түтік тәрізді, біршама үлкен, ұзындығы 20-40 см, диаметрі 2-3 см. 2-3 жапырақ пайда болғаннан кейін бір пиязшық дамиды. Жылдар өткен сайын олардың саны артып келеді. Тамырда бірнеше пиязшықтар бар. Пиязшықтары ұзартылған-сопақша, диаметрі 4-6 см болып келеді. Гүлшоғыры шар тәрізді көп гүлді шатырша. Үшкір ақ жұлдыз бүршіктері әртүрлі бағытта орталықтан шығатын ұзын (3 см-ге дейін) жапырақшаларда орналасқан. Ол шамамен маусымның екінші жартысынан тамыз айының ортасына дейін біркелкі гүлдейді. Содан кейін бүршіктердің орнына кішкентай тұқымдар піседі.
Өсімдіктің барлық бөліктері жеуге жарамды және басқа жеуге жарамды пияз сияқты дәмі бар. Дегенмен, эфир майларының көп мөлшері піскем жуасы сарымсақ өткірлігін береді. Пияздың құрамындағы қоректік заттар мен фитонцидтердің көп болуына байланысты бұл өсімдіктер әрқашан көптеген аурулардың емі болып саналған. Олар қабынуға қарсы, бактерияға қарсы және басқа да қасиеттерге ие. Аңыздарда және көне шежірелерде ортағасырлық жауынгерлердің кеудесіне жабайы пияз немесе сарымсақ басы бар тұмарды жиі киетіні айтылады. Бұл амулет өз иесін жаудың қылыштары мен жебелерінен қорғай алады, сондай-ақ жауынгердің денсаулығын сақтай алады деп есептелді.
