Қара самырсын жер бетіндегі ең көп таралған самырсын түрлерінің үштігіне кіреді, оны көбінесе шыршамен шатастырады және халық арасында орман дәрігері деп атайды. Бүгін біз сізге осы таңғажайып өсімдік туралы көбірек айтып береміз. Толығырақ…
Қара самырсын (лат. Ábies sibírica) - Қарағай тұқымдасының (Pinaceae) самырсын (Abies) туысының бір түрі. Бұл биіктігі 30 м-ге дейін, әдемі тар конустық тәжі бар мәңгі жасыл ағаш. Ағаштың диаметрі 50 см-ге дейін. Жас өскіндер сәл түкті немесе жалаңаш, сұр-қоңыр. Инелер тікенді емес, хош иісті, жалпақ, ұзындығы 3 см-ге дейін, қою жасыл, жылтыр. Төменде балауыз жабыны бар екі ақшыл жолақ бар. Бөлек әрбір ине ағашта 7-10 жыл қалады. Қабығы тегіс, жұқа, қою сұр түсті, хош иісті мөлдір шайырмен толтырылған қалыңдауы бар. Ол 10-12 жаста жеміс бере бастайды. Мамыр айында аталық гүлдер пайда болады - тозаңы бар кішкентай сары масақтар. Қара күлгін аналық бүршіктер әдетте өткен жылдың өскіндерде қалыптасады және тігінен жоғары өседі. Алдымен бүршіктер ашық күлгін, содан кейін олар қанық көк, көк-күлгін немесе күлгін түске ие болады, піскен бүршіктер қоңыр немесе ашық қоңыр, эллипс тәрізді. Ағаштың өмір сүру ұзақтығы 200-300 жыл.
Қара самырсынның ағашы тамақ ыдыстарында, талшықты және бөлшектер тақталарын жасауда, резонанстық ағаш өндіруде кеңінен қолданылады, целлюлоза мен жасанды талшықты өндіру үшін құнды шикізат болып табылады. Тұқымның құрамында лак жасауға жарамды май бар. Скипидар шайырдан алынады. Самырсыннаң эфир самырсын майы алынады, оның сапасы самырсынның басқа түрлерінен алынған майдан асып түседі. Қабықтан оптика, медицина және парфюмерияда қолданылатын самырсын бальзамы алынады. Қара самырсын өзінің емдік қасиеттерімен танымал, оны орман дәрігері деп бекер айтпаған. Қара самырсын шайырынан алынған бальзам – күшті антисептик, ғылыми медицинада профессор А.В. Вишневский Ұлы Отан соғысы кезінде іріңді жараларды, абсцесстерді, фурункулдарды емдеу үшін қолданған. Қара самырсын және оған негізделген препараттар антисептикалық, тоник, тыныштандыратын, бактерицидтік, қабынуға қарсы, анальгетикалық және қалпына келтіретін қасиеттерге ие.
Біздің ботаникалық бақшамызда қара самырсын «Қиыр Шығыс және Сібір» көрмесінен және «Кониферетум» қылқан жапырақты өсімдіктер алаңынан табуға болады. Алғашқы отырғызу 1960 жылдан басталады.
